W niniejszym poście postaram się Wam przybliżyć nieco temat czarnego prochu i strzelectwa czarnoprochowego. Spróbuję rzecz przedstawić zwięźle i w punktach, aby ułatwić przeglądanie.

1. Co to jest czarny proch?
Czarny proch (cp) to materiał miotający wymyślony w Chinach, a w Europie stosowany od  średniowiecza w różnych rodzajach broni palnej ręcznej i artyleryjskiej. Jest to mieszanina saletry, siarki i węgla drzewnego. Proch czarny (zwany też dymnym) został zastąpiony pod koniec XIX w. w broni wojskowej przez ciągle udoskonalane prochy bezdymne (np. kordyt), zwane też czasem nitro (od nitrocelulozy). Produkcja każdego materiału wybuchowego jest w Polsce kontrolowana przez Państwo (nie wolno go wykonywać nawet na własny użytek)…

2. Co to jest broń czarnoprochowa?
Jest to broń strzelająca amunicją wykorzystującą jako materiał miotający czarny proch. Najczęściej pod tą nazwą rozumiemy broń, która w Polsce na podstawie art. 11.1. Ustawy o Broni i Amunicji jest wyjęta spod obowiązku wyrabiania pozwolenia na posiadanie.

3. Jaka broń czarnoprochowa nie wymaga zezwolenia?
Zgodnie z art. 11.1. Ustawy o Broni i Amunicji zezwolenia nie wymaga się na broń powstałą przed rokiem 1850 i jej repliki. Katalog takiej broni nie jest zamknięty i nigdy nie może być. Przed rokiem 1850 działało wiele małych i dużych rusznikarni (oraz arsenałów wojskowych), z których każda tworzyła niepowtarzalne wzory broni zarówno długiej jak i krótkiej i niemożliwe jest ujęcie każdego z nich w jakiejś wielkiej księdze. Możliwe jest natomiast skatalogowanie cech jakiegoś typu broni. Dobrym przykładem tutaj mogą być współczesne repliki karabinów Hawken, Kentucky, Pensylvania i pistoletów Kentucky, które nie przedstawiają jakiegoś konkretnego wzoru, ale posiadają cechy produkowanych w owych czasach modeli broni.

4. Jak używamy broni czarnoprochowej?
Każda broń jest nieco inna i ciężko jest szybko odpowiedzieć na to pytanie. Natomiast to jest też jedna z wielkich atrakcji tej broni: każdy egzemplarz, który strzelec dostaje w ręce wymaga „oswojenia” i zbadania. W tym miejscu chciałbym przypomnieć, że broni palnej w celach szkoleniowych, rekreacyjnych i/lub sportowych można używać legalnie jedynie na strzelnicy.
Zawsze warto korzystać z pomocy bardziej doświadczonych kolegów obecnych na strzelnicy. Znane wszystkim strzelcom zasady obchodzenia się z bronią, zostały przez Zjednoczenie Bractw Kurkowych (bardziej doświadczeni koledzy) zmodyfikowane na potrzeby strzelania z broni cp na podstawie przepisów Międzynarodowego Komitetu Stowarzyszeń Broni Odprzodowej (MLAIC – jeszcze bardziej doświadczeni koledzy): http://www.bractwakurkowe.org.pl/index.php?open=art&idd=12

5. Czy są jakieś zawody z użyciem broni czarnoprochowej?
Oczywiście. W Polsce ten sport cały czas się rozwija, ale poza granicami naszego kraju ludzie rozkochani w historycznej broni odprzodowej utworzyli Międzynarodowy Komitet Stowarzyszeń Broni Odprzodowej (Muzzle-Loaders Associations International Committee – MLAIC). To na regulaminach tej organizacji wzorowane są regulaminy konkurencji. Najczęściej u nas strzelane to:
Vetterli
– Odległość: 50 metrów.
– Postawa strzelecka: stojąca.
– Tarcza: ISSF pistolet dowolny 50m.
– Czas konkurencji: 30 minut.
– Broń: każdy muszkiet lontowy lub skałkowy, każdy karabin skałkowy lub kapiszonowy.
– Ubiór strzelca: dowolny.
– Przebieg konkurencji: 13 strzałów, 10 najlepszych strzałów jest zaliczane do punktacji.
Zawodnik strzela do dwóch tarcz, pierwsza siedem strzałów, druga sześć lub odwrotnie. W przypadku trafienia do jednej tarczy więcej niż siedem razy lub oddania w sumie więcej niż 13 strzałów, odlicza się najwyżej punktowane przestrzeliny.
Kuchenreuter
– Odległość: 25 metrów.
– Postawa strzelecka: stojąca.
– Tarcza: ISSF pistolet dowolny 50m.
– Czas konkurencji: 30 minut.
– Broń: dowolny pistolet kapiszonowy, jednostrzałowy, lufa gwintowana, dowolny kaliber.
– Ubiór strzelca: dowolny.
– Przebieg konkurencji: 13 strzałów, 10 najlepszych strzałów jest zaliczane do punktacji.
Zawodnik strzela do dwóch tarcz, pierwsza siedem strzałów, druga sześć lub odwrotnie. W przypadku trafienia do jednej tarczy więcej niż siedem razy lub oddania w sumie więcej niż 13 strzałów, odlicza się najwyżej punktowane przestrzeliny.
Mariette
– Odległość: 25 metrów.
– Postawa strzelecka: stojąca.
– Tarcza: ISSF pistolet dowolny 50m.
– Czas konkurencji: 30 minut.
– Broń: rewolwer kapiszonowy.
– Ubiór strzelca: dowolny.
– Przebieg konkurencji: 13 strzałów, 10 najlepszych strzałów jest zaliczane do punktacji.
Zawodnik strzela do dwóch tarcz, pierwsza siedem strzałów, druga sześć lub odwrotnie. W przypadku trafienia do jednej tarczy więcej niż siedem razy lub oddania w sumie więcej niż 13 strzałów, odlicza się najwyżej punktowane przestrzeliny.

Coraz częściej zdarza się, że strzelane są też inne konkurencje z katalogu konkurencji MLAIC, lub inne, nowe, wymyślone. Dobrym przykładem jest tu doroczny turniej organizowany w pierwszyweekend czerwca w Warce, gdzie rozgrywany jest unikalny strzelecki pojedynek. Za każdym razem warto sprawdzić regulamin zawodów, ponieważ zdarzają się zmiany w regułach nawet tych podstawowych konkurencji (np. nie dopuszcza się rękawic, kurtek czy spodni strzeleckich).

6. Jak wybrać sobie broń?
Nie ma tu prostej odpowiedzi. Każda broń jest inna i ma swoje narowy i wymagania (np. z karabinu Kentucky nie sposób się złożyć w klasycznej postawie strzeleckiej – trzeba kolbę oprzeć na bicepsie). Najlepiej jest wpaść na strzelnicę, gdzie strzelają bardziej doświadczeni koledzy, pomacać ich broń, poprzyglądać się, posłuchać co o niej opowiadają, strzelić kilka razy i wybrać jakąś, która najbardziej pasuje.

7. Gdzie spotkać strzelców czarnoprochowych?
To akurat łatwe. Co niedzielę, na strzelnicy LOK KŻR w Warce w godzinach 12:00-15:00 spotykają się strzelcy cp. Dla obserwatorów i podglądaczy wstęp wolny, dla strzelających – 15 zł. Radzę przygotować pieniądze, bo jak już zawitacie na strzelnicę, na pewno ktoś zaprosi do wypróbowania swojej broni, jeśli tylko będziecie zainteresowani.

Na koniec, na zachętę, kilka zdjęć z różnych czarnoprochowych okazji:

autor: Lech Ozimkiewicz  [ob.Lech]